Veliler Hangi Özel Okulları Tercih Ediyor
Türkiye’de ekonomik gücü müsait birçok aile çocuğunu özel okullarda eğitim almaya yönlendirerek çocuklarının geleceği adına olumlu adımlar atmayı istemektedir. 2015-2016 öğretim yılı itibariyle Milli Eğitim Bakanlığı verilerine göre Türkiye çapında örgün eğitim yapan 8362 özel okul kayıtlara geçmiştir [1]. 2019-2020 öğretim yılında bu sayı 12064’e ulaşmıştır [2]. Yani özel okul (kolej) sayısı yaklaşık olarak %30 artış göstermiştir. Bu verilere bakarak Türkiye’deki anne babaların, çocuklarının aldıkları eğitim hizmetinin daha kaliteli olması için bütçelerini zorlayarak hizmeti daha iyi vereceğini düşündüğü kurumlara yöneldiği söylenebilir [3]. Araştırmalara göre okul seçimleri sosyoekonomik düzey, coğrafi konum, etnik özellik, sayısal ya da farklı özellikler gibi birçok değişkenden etkilenebilmektedir [4]. Onlara göre özel okul ideal bir ortam sağlamaktadır [5]. Bu aşamada veliler için doğru okul seçimi önemli bir yol ayrımıdır. Velilerin yüzde sekseni sadece bir ya da en fazla iki okulu düşünmektedir. Çoğu zaman ziyaret bile etmeden seçimlerini yapmaktadır [6]. Veliler özel okul veya kolej seçiminde şu yolları kullanmaktadır [7]:
· Çevreden (arkadaş, komşu) (%24.73),
· Okulun kendisini görerek (%21.01),
· Okulda okuyan öğrencilerin ailelerinden (%16.41),
· Okulda aileden biri okudu/okumakta (%14,88),
· Okulun yaptığı tanıtımlardan (%8.75),
· Okulda çalışan personelden (%7.00),
· Araştırma yapmadık (%5.25),
· Kurs aldığı dershaneden/öğretmenden (%1.09),
· Mezun olduğu diğer okuldan (%0.88).
Veliler genellikle öğrencilerinin mutlu olacakları okullara gitmesini istemektedir. Sınav sonuçları gibi ürüne dayalı kriterlerden çok insan ilişkilerine dayalı süreç kriterlerine göre okul seçmektedirler [8]. Eğitimcilerin niteliği, yabancı dil imkânları, çocukların mutluluğunu ve başarısını sağlayacak, öğrencilerle iletişim ve öğretim süreci kalitesi ön plana çıkmaktadır. Bir özel okul için önemli kriter olarak düşünülen maddi koşullar, okulları tercih ederken daha az önemli görülmektedir [9]. Öğrenciler için çoğu zaman, yakın okul en uygun okul olmaktadır. Öğrenciler -özellikle erkekler- şiddet, çeteler, zorbalık gibi güvenlik faktörüne, ulaşım zamanına, uzaklığa ve okulun görünümüne (eski, kirli olması) önem vermektedir [10].
Velilerin okullarda aradıkları özellikler ortalamalarına göre on dört boyutta ifade edilmektedir [11].
1. Yabancı Dil Öğrenme İmkânları,
2. Öğrenci Kişilik Hizmetleri,
3. Öğrencilerle İletişim,
4. Öğretim Süreci,
5. Servis ve Beslenme Hizmetleri,
6. Maddi Koşullar,
7. Öğrencilere Yönelik İlgi-Koruma ve Disiplin Uygulamaları,
8. Sosyal, Kültürel ve Sportif Faaliyetler,
9. Velilerle İletişim,
10. Okulun Fiziki Koşulları ve Konumu,
11. Bilgisayar Olanakları,
12. Okulun İmajı,
13. Öğrenci Kabulü.
İnsanların yaşadığı ekonomik gelişim ve gelişmiş ülkelerin hep daha iyisini istemesi nedeniyle, eğitim alanında özel sektör ile iş birliği giderek artmıştır [12]. Eğitim alanında alınan birçok karar, eğitimin maliyeti ile ilgilidir. Gelişen ve sanayileşen ülkelerde devlet okullarına karşı özel okulların artıları ve eksileri hep bir tartışma konusu olmaktadır [13]. Özel okullarda öğrenci için en iyisini hedefleyen, rekabet eden bir anlayış olmasının öğrencilerin öğrenmelerine olumlu etki edeceği düşüncesi hâkimdir.
Yazar: Doç. Dr. Kemal Oğuz Er
Referanslar:
[1] Milli Eğitim Bakanlığı (2016). Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü. http://ookgm.meb.gov.tr - 10.04.2016.
[2] Milli Eğitim Bakanlığı (2020). Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü. http://ookgm.meb.gov.tr -10.01.2020.
[3] Chakrabarti, R. & Peterson, P. E. (2009). Perspectives in Public-Private Partnerships in Education. Chakrabarti, R. & Peterson, P. E. (Ed.) School Choice International: Exploring Public-Private Partnerships içinde (s. 3-12). Cambridge, Massachusetts; London, England: The MIT Press.
[4] Hesapçıoğlu, M. & Nohutçu, A. (1999). Velilerin Özel Okul Tercihlerini Etkileyen Faktörler ve Özel Okulların Reklam Stratejileri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı: 11, (s. 183-202). http://dspace.marmara.edu.tr/bitstream/handle/11424/3391/1445-2565-1-SM.pdf?sequence=1&isAllowed=y - 05.03.2015.
[5] Madsen, J. (1996). Private and Public School Partnerships: Sharing Lessons about Decentralization. London, Washington, D.C.: Falmer Press.
[6] Yorke, D. A. & Bakewell, C. J. (1991). Choice of Secondary School. International Journal of Educational Management, 5, 2.
[7] Hesapçıoğlu, M. & Nohutçu, A. (1999). Velilerin Özel Okul Tercihlerini Etkileyen Faktörler ve Özel Okulların Reklam Stratejileri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı: 11, (s. 183-202). http://dspace.marmara.edu.tr/bitstream/handle/11424/3391/1445-2565-1-SM.pdf?sequence=1&isAllowed=y -05.03.2015.
[8] Yorke, D. A. & Bakewell, C. J. (1991). Choice of Secondary School. International Journal of Educational Management, 5, 2.
[9] Hesapçıoğlu, M. & Nohutçu, A. (1999). Velilerin Özel Okul Tercihlerini Etkileyen Faktörler ve Özel Okulların Reklam Stratejileri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı: 11, (s. 183-202). http://dspace.marmara.edu.tr/bitstream/handle/11424/3391/1445-2565-1-SM.pdf?sequence=1&isAllowed=y - 05.03.2015.
[10] Yorke, D. A. & Bakewell, C. J. (1991). Choice of Secondary School. International Journal of Educational Management, 5, 2.
[11] Hesapçıoğlu, M. & Nohutçu, A. (1999). Velilerin Özel Okul Tercihlerini Etkileyen Faktörler ve Özel Okulların Reklam Stratejileri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı: 11, (s. 183-202). http://dspace.marmara.edu.tr/bitstream/handle/11424/3391/1445-2565-1-SM.pdf?sequence=1&isAllowed=y -05.03.2015.
[12] Chakrabarti, R. & Peterson, P. E. (2009). Perspectives in Public-Private Partnerships in Education. Chakrabarti, R. & Peterson, P. E. (Ed.) School Choice International: Exploring Public-Private Partnerships içinde (s. 3-12). Cambridge, Massachusetts; London, England: The MIT Press.
[13] Tsang, M. C. (2002). Comparing the Costs of Public and Private Schools in Developing Countries. Levin, H. M. & McEwan, P. J. (Ed.) Cost-Effectiveness and Educational Policy: 2002 Yearbook of The American Education Finance Association içinde (s. 111-133) Larchmont, NY: Eye on Education
